Pìpia
Colchicum autumnale
Colchicaceae
Àutri noum : Vachèta, Bramo-vaco, Estranglo-chin, Flour-de-semènço, Safran-bastard.
Noms en français : Colchique d'automne, Safran des prés.
Descripcioun :La pìpia, coume ié dison eilamount, o bramo-vaco, es uno planto bèn couneigudo que trachis en mountagno e flouris majamen en autouno. Pamens pèr la destria de sa cousino Colchicum alpinum, fau bèn regarda l'estigmate emé uno lùpi (fotò). Aquéu es enarca e descènd sus l'estile. Coumpara emé la charuis que flouris pulèu l'estiéu, e emé lou bramo-vaco-de-colo.
Usanço :J.-L. Fortoul op. cit. ramento que si cabosso èron acampado pèr la farmacìo. Es evidentamen uno planto forço empouisounanto que caup de cóuchicino, un pouisoun de la divisioun celulàri.
Port : Erbo
Taio : Pancaro entresigna
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Colchicum
Famiho : Colchicaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : Pancaro entresigna
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Remarco :
Liò : Mountagno mejano
- Auto mountagno
Estànci : Coulinen à Subaupen
Couroulougi :
Pancaro entresigna
Ref. sc. : Colchicum autumnale L., 1753
Rapounchoun(-de-Micheli)
Phyteuma michelii
Campanulaceae
Nom en français : Raiponce de Micheli.
Descripcioun :Aqueste rapounchoun, coumun en mountagno, trachis dins li prado umido e sus li cresten venta. Se recounèis à soun enflourejado bluio claro en espigo, e subretout à si fueio di proun estrecho un pau en lanço à la baso pièi en long. Coumpara emé lou rapounchoun-di-fueio-de-betounico que ié sèmblo proun.
Usanço :Sèmblo que li rapounchoun soun tóuti manjadis, majamen li jóuini brout emai li racino poupouso cuecho.
Port : Grando erbo
Taio : 15 à 100 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Phyteuma
Famiho : Campanulaceae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Bluio
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 3 à 8 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Si
Autour basso e auto : 1600 à 2600 m
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Prado de mountagno
- Cresten venta
Estànci : Coulinen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Phyteuma michelii All., 1785
(= Phyteuma scorzonerifolium Vill., 1785 )